മലയാള സിനിമയുടെ നൂതന ഭാഷയെ പുനരാഖ്യാനം ചെയ്ത സൃഷ്ടികളുടെ വക്താവ്. കലയുടെ ഭാഷയെ മനുഷ്യാവബോധത്തോടും സാംസ്കാരിക യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളോടും ചേർത്ത് സിനിമയുടെ ചലനം ഏറ്റവും മനോഹരമായി പ്രേക്ഷകരിലേക്കെത്തിച്ച സംവിധായകൻ. മലയാളത്തിന്റെ സ്വന്തം കമലിന് ഇന്ന് ജന്മദിനമാണ്. സമാന്തരസിനിമകളുടെ ചുവടു പിടിച്ച് മലയാളികളുടെ ഹൃദയത്തിൽ എക്കാലത്തും ഓർത്തുവെക്കാൻ പാകത്തിന് മികച്ച ചിത്രങ്ങൾ സമ്മാനിച്ച കമലിന് സെല്ലുലോയ്ഡിന്റെ ഹൃദയം നിറഞ്ഞ ജന്മദിനാശംസകൾ.
1957 നവംബർ 28-ന് കൊടുങ്ങല്ലൂരിൽ അബ്ദുൽ മജീദിന്റെയും സുലൈഖ ബീവിയുടെയും മൂത്തമകനായാണ് കമലിന്റെ ജനനം. കമാലുദ്ദീൻ മുഹമ്മദ് മജീദ് എന്നാണ് മുഴുവൻ പേര്. വ്യക്തിപരമായ ജീവിതത്തിലോ കലാരംഗത്തോ തന്റേതായ അടയാളങ്ങൾ ആലേഖനം ചെയ്ത ഒരു ശില്പിയുടെ പുരുഷാർഥമാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ കരിയറെന്നു പറയുന്നതിൽ അതിശയോക്തിയില്ല. സിനിമയോട് ഉള്ള ഇഷ്ടമാണ് കമലിനെ പഠനരംഗത്തു നിന്ന് കലാഭാരതി ഫിലിം ഇൻസ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിലേക്ക് നയിച്ചത്. സിനിമാ ഭാഷയുടെ ഉള്ളറകളും സങ്കേതങ്ങളും പഠിച്ചിറങ്ങിയതിനു പിന്നാലെ തന്നെ 1981-ൽ പടിയൻ സംവിധാനം ചെയ്ത ‘ത്രസം’ എന്ന ചിത്രത്തിന്റെ രചനയിലൂടെ അദ്ദേഹം മലയാള സിനിമയിൽ തന്റെ പേര് രേഖപ്പെടുത്തി. ആ ചിത്രത്തിൽ സഹസംവിധായകനായി പ്രവർത്തിച്ചതോടെ തിരക്കഥയും സംവിധാനവും ഒരുമിച്ചു ചിന്തിക്കുന്ന, ‘ചിത്രത്തെ ഒരു പൂര്ണ സൃഷ്ടിയായി’ കാണുന്ന സംവിധായകന്റെ അടിത്തറ അദ്ദേഹം ഉറപ്പിച്ചെടുത്തു.
1986-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ‘മിഴിനീർപ്പൂവുകൾ’ ആണ് അദ്ദേഹത്തെ ഒരു പൂർണ്ണ സംവിധായകനായി മലയാളത്തിന് പരിചയപ്പെടുത്തിയത്. തുടർന്നെത്തിയ ‘ഉണ്ണികളേ ഒരു കഥ പറയാം, കക്കോത്തിക്കാവിലെ അപ്പൂപ്പൻ താടികൾ, പാവം പാവം രാജകുമാരൻ, തൂവൽ സ്പർശം എന്നിവയിലൂടെ പ്രേക്ഷകർക്ക് കുടുംബാംഗീകമായ കഥാപാത്രങ്ങളും ഹൃദയസ്പർശിയായ കഥകളും സമ്മാനിച്ചു’. കരുണ, നർമ്മം, ശാന്തമായ യാഥാർത്ഥ്യങ്ങൾ ഇവയെ എല്ലാം ഒരുമിച്ച് ചേർത്തൊരു ശൈലിയാണ് കമലിന്റെ ആദ്യകാല സിനിമകൾ മലയാളിക്ക് പരിചയപ്പെടുത്തിയത്.
1990-കളിലും 2000-കളിലും കമൽ തന്റെ കരിയറിലെ ഏറ്റവും കലാപരമായ നേട്ടങ്ങൾ കുറിച്ചു. ‘ഉള്ളടക്കം, മഴയെത്തും മുൻപേ, അഴകിയ രാവണൻ, നിറം, മധുരനൊമ്പരക്കാറ്റ്, മേഘമൽഹാർ, നമ്മൾ’ എന്നീ ചിത്രങ്ങൾ മനുഷ്യബന്ധങ്ങളുടെ ആഴവും ജീവിതത്തിന്റെ മാധുര്യവും നിശ്ചല നിമിഷങ്ങളിലെ വികാരവിസ്മയങ്ങളും ചേർന്ന ഒരു സിനിമാ ഭാഷയാണ് മുന്നോട്ട് വച്ചത്. ‘മേഘമൽഹാർ’ എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ കമൽ മലയാളത്തിലെ ഏറ്റവും നിശബ്ദമായ പ്രണയങ്ങളെ സ്ക്രീനിൽ സുന്ദരമായി പകർന്നു. നമ്മൾ എന്ന ചിത്രത്തിൽ അദ്ദേഹം യുവത്വത്തെ യാഥാർത്ഥ്യത്തോടെ തിരിച്ചറിഞ്ഞു. ‘പെരുമഴക്കാലം’, ‘കറുത്ത പക്ഷികൾ’ പോലുള്ള സാമൂഹിക പ്രസക്തിയുള്ള സിനിമകൾ ദേശീയ പുരസ്കാരങ്ങൾ നേടി.
2013-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ സെല്ലുലോയ്ഡ് മലയാള സിനിമയുടെ പിതാവായ ജെ.സി. ഡാനിയേലിന്റെ ജീവിതം പുനരാവിഷ്കരിച്ചു. ഈ ചിത്രം കമലിന്റെ കരിയറിലെ ഏറ്റവും വലിയ നേട്ടങ്ങളിലൊന്നായി വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു. സിനിമയുടെ ചരിത്രത്തെ ശബ്ദവുമായും ദൃശ്യവുമായും അണ്ടരിച്ച് സിനിമസ്വപ്നം കണ്ടവരുടെ വേദനയെ വെള്ളിത്തിരയിലെത്തിച്ച അപൂർവ്വ കൃതി. 2018-ലെ ആമി കമലാ സുരയ്യയുടെ ജീവിതകഥയാണ്. ഒരു വ്യക്തിയുടെ ആത്മീയയാത്രകളും വികാരലോകവും സിനിമയിൽ പകർത്തുന്നത് എത്രത്തോളം ദുഷ്കരമാണെന്ന് ഈ കൃതി തെളിയിച്ചു.
സൃഷ്ടികൾക്കപ്പുറത്ത്, മലയാള ചലച്ചിത്രത്തിന്റെ വളർച്ചയ്ക്കും ഘടനാപരമായ ശക്തിപ്പെടുത്തലിനും കമൽ വലിയ പങ്ക് വഹിച്ചു. ഫേഫ്കയുടെ പ്രസിഡന്റായും മലയാളം സിനി ടെക്നീഷ്യൻസ് അസോസിയേഷന്റെ ജനറൽ സെക്രട്ടറിയായും കേരള ചലച്ചിത്ര അക്കാദമിയുടെ ചെയർമാനായും പ്രവർത്തിച്ച അദ്ദേഹം, സിനിമയെ ഒരു വ്യവസായമെന്ന നിലയ്ക്കും ഒരു കല എന്ന നിലയ്ക്കും ഉയർത്തിപ്പിടിച്ചു. ദേശീയ അവാർഡുകളിൽ നിന്ന് സംസ്ഥാന ചലച്ചിത്ര അവാർഡുകളിലേക്കെല്ലാം കമലിന്റെ ചിത്രങ്ങൾ അനവധി അംഗീകാരങ്ങൾ നേടിയിട്ടുണ്ട്. മികച്ച സംവിധായകനായും മികച്ച ചിത്രങ്ങളുടേയും മികച്ച തിരക്കഥകളുടേയും നിർമ്മാതാവായും അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ പലതവണ പുരസ്കൃതമായി.
മലയാള സിനിമയെ ജീവിതത്തെയും മനുഷ്യ മനസ്സിനെയും കൂടുതൽ അടുത്തനിലയിൽ കാണാൻ പഠിപ്പിച്ച സംവിധായകനാണ് കമൽ. കഥാപാത്രങ്ങൾ കൊണ്ടും സംഗീതം കൊണ്ടും ദൃശ്യങ്ങൾ കൊണ്ടും ഓർമ്മയിൽ നിലനിൽക്കുന്ന സിനിമകൾ അദ്ദേഹത്തെ ഒരു കാലഘട്ടത്തിന്റെ സിനിമാകാരനായി തീർത്തു. ഈ ജന്മദിനത്തിൽ, മലയാള സിനിമയെ സ്നേഹിക്കുന്ന ഓരോ ഹൃദയവും കമലിനെ ആദരിക്കുന്നു.
ഭാവിയുടെ കഥകളിലേക്ക്, നവീകരണങ്ങളിലേക്ക്, മനുഷ്യജീവിതത്തിന്റെ നിശ്ശബ്ദ സംഗീതങ്ങളിലേക്ക് അദ്ദേഹത്തിന്റെ സൃഷ്ടിയാത്ര തുടരണം.
ഒരിക്കൽ കൂടി ഹൃദയം നിറഞ്ഞ ജന്മദിനാശംസകൾ